Mamo, Tato, kiedy „idziemy na ptaki”? czyli co to jest birdwatching

Czy słyszałeś kiedyś o spacerach „na ptaki”? Zastanawiasz się, na czym polegają? A może chciałbyś ze swoim dzieckiem rozpocząć obserwację ptaków i nie wiesz od czego zacząć? W tym artykule spróbuję rozwiać powyższe wątpliwości.

W poprzednim artykule pisałam o 9 pomysłach, jak zachęcić dziecko do kontaktu z przyrodą:

9 pomysłów na to, jak zachęcić dziecko do kontaktu z przyrodą

Jednym z nich jest właśnie obserwowanie ptaków.

Skrót artykułu
– Birdwatching to, tłumacząc z języka angielskiego, „obserwowanie ptaków”.
– Warto razem z dzieckiem obserwować ptaki. „Ptaszenie” uwrażliwia na przyrodę, wycisza i uczy cierpliwości.
– Zanim pójdziecie „na ptaki” zadbaj o ubiór adekwatny do pogody, odpowiednie obuwie i prowiant. Przyda się też lornetka!
– Jeżeli zupełnie nie znasz się na ptakach, skorzystaj z pomocy doświadczonych ornitologów i zapisz się na zorganizowany spacer.

Przydatne linki:

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków

Serwis BirdWatching.pl – przepiękne zdjęcia ptaków i nie tylko…

Spis treści

Co to jest „birdwatching”?
Dlaczego akurat ptaki, a nie np. ssaki?
Gdzie obserwować?
Jak się przygotować?
Na spacer indywidualnie czy w grupie?
W co warto się jeszcze zaopatrzyć – dla „ptasiarzy – zapaleńców”
A więc lornetki w dłoń!
Dodatkowe informacje

**Co to jest „birdwatching”?**

Jednym ze sposobów na praktykowanie kontaktu z przyrodą jest tzw. chodzenie „na ptaki”, inaczej „birdwatching” (dosłownie tłumacząc z języka angielskiego „oglądanie ptaków”). Polega ono na braniu udziału w wyprawach, podczas których uczestnicy obserwują ptaki.

Pod tym pojęciem kryje się jednak coś więcej, niż tylko sama obserwacja pierzastych istot. Może się ono bowiem przerodzić w hobby rodzica i dziecka albo i całej rodziny. Wspólne wyprawy „na ptaki” są zachętą do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu, często wśród zieleni. Poza tym rozbudzają u dziecka ciekawość przyrody i zainteresowanie gatunkami zwierząt. Uczą też cierpliwości i wyciszają. Niekiedy trzeba dłuższy czas wytrwać w absolutnej ciszy i bezruchu, czego nagrodą może okazać się obserwacja niezwykle rzadkiego i pięknego ptasiego okazu.

Dlaczego akurat ptaki a nie np. ssaki?

Jedno nie wyklucza drugiego! Wyprawy ptasie, podczas których uda nam się odnotować sarenkę albo dostrzec ciekawego owada są tym bardziej zaliczane do udanych. W Polsce żyje niewiele ponad 100 gatunków ssaków, z czego większość się ukrywa, wiele prowadzi nocny tryb życia i dlatego trudniej je spotkać na spacerze. Gatunków ptaków mamy natomiast aż 450 i zdecydowana większość jest aktywna w ciągu dnia. Poza tym, dzięki swojej umiejętności latania, są mniej płochliwe. Dzięki temu możemy podejść do nich bliżej i dłużej je pooglądać. Obserwowanie ptaków jest więc po prostu praktycznie łatwiejsze niż ssaków.

Należy również podkreślić, że są to przepiękne stworzenia, z wyglądu bardzo różnorodne, zarówno jeśli chodzi o wielkość, kolor upierzenia i budowę. Mają też ciekawe zwyczaje. No i ich zdolność latania od zawsze fascynowała człowieka.

Gdzie obserwować?

Żeby obserwować ptaki nie musimy daleko wyjeżdżać. Nawet w mieście jest to możliwe – ptaki są wszędzie! Najlepiej rozpocząć od popularniejszych i łatwiejszych do oznaczenia gatunków tj. sroka, wrona, czy kos. W miarę jak nauczymy dziecko je rozpoznawać (a czasem i siebie samych) frajdę będą przynosić spotkania z coraz to rzadszymi i mniej popularnymi gatunkami.

Jak się przygotować?

Powinniśmy zaopatrzyć się w lornetkę oraz w kieszonkowy atlas ptaków. Ten drugi przyda się do pogłębiania wiedzy – dzięki niemu po zaobserwowaniu ptaka będziemy mogli zweryfikować, czy dobrze rozpoznaliśmy gatunek i poznać różne ciekawe fakty, tj. czy samiec różni się od samicy, albo jakie dany ptak ma zwyczaje, co zjada itp.

Bardzo ważne jest odpowiednie obuwie (wygodne, nadające się do dłuższych wędrówek) i ubiór dostosowany do pogody oraz do ewentualnego jej załamania (warto na wszelki wypadek spakować do plecaka kurtkę przeciwdeszczową). Należy zabrać też prowiant (do picia wodę lub herbatę w termosie) w ilości zależnej od czasu, który planujemy spędzić na spacerze. Sam rytuał pakowania plecaka na wyprawę stanowi atrakcję dla dzieci.

Na spacer indywidualnie, czy w grupie?

Jeżeli nie czujesz się zbyt pewnie w oznaczaniu gatunków, a także Ty i Twoje dziecko jesteście gotowi na nieco dłuższą wędrówkę (3-4 godzinną), warto przyłączyć się do zorganizowanej grupy ptasiarzy. Zorientuj się, czy w Twojej okolicy ktoś organizuje tego typu wyprawy. Najbardziej znane jest Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków –OTOP (https://otop.org.pl/). W ramach niego funkcjonuje kilkanaście grup lokalnych mieszczących się w różnych miastach w Polsce. Większość spacerów organizowanych przez fundacje albo stowarzyszenia mające na celu społeczną edukację jest bezpłatna lub za niewielką opłatą. Możemy również wybrać się na spacer komercyjny płatny, organizowany przez specjalistów ornitologów.

Plusy zorganizowanych wypraw grupowych to:

towarzystwo eksperta ornitologa, który rozwieje wszelkie wątpliwości dotyczące oznaczanego gatunku, a także opowie ciekawostki związane z danym ptakiem,
sprawdzone miejsce wędrówki pod kątem występowania w nim licznych i ciekawych gatunków ptaków,
kontakt z ludźmi dzielącymi podobne do naszych zainteresowania i możliwość wymiany doświadczeń.

Minusy to:

często duża grupa ludzi, która utrudnia dobrą obserwację i może też płoszyć ptaki,
konieczność wniesienia opłaty (jeżeli spacer jest płatny),
mniejsza niezależność i wymóg dostosowania się do grupy.

Ja polecam praktykować „ptaszenie” zarówno w grupie jak i indywidualnie, korzystając z zalet obu typów spacerów.

W co warto się jeszcze zaopatrzyć – dla „ptasiarzy – zapaleńców”

Jeżeli chodzenie „na ptaki” Was wciągnie i zaczniecie podchodzić do tego na poważnie, to polecam też zainstalowanie sobie bezpłatnej aplikacji w telefonie do rozpoznawania głosów ptaków, która naprawdę to ułatwia, co daje niesamowitą satysfakcję podczas spaceru (z kolei frustrację przynosi niemoc rozpoznania jakiegoś głosu, który się usłyszało – tu najlepszym remedium jest obecność specjalisty ornitologa).

Polecam też zakup jednego z audiobooków dostępnych na rynku z nagraniami odgłosów różnych gatunków ptaków wraz z krótkim komentarzem zawierającym wskazówki, na co zwrócić uwagę przy oznaczaniu gatunku ptaka po głosie.