W artykule przedstawiam 5 powodów, dlaczego warto budować u dziecka relację z przyrodą. Przytoczone przeze mnie badania naukowe pochodzą z książki Richarda Louv „Ostatnie dziecko lasu”.

Skrót artykułu Człowiek jest mocno związany z przyrodą i jej potrzebuje, gdyż przez wiele tysięcy lat przebywał w jej otoczeniu na otwartych przestrzeniach. W ostatnim czasie następuje „odnaturalnianie” dzieciństwa – dzieci mają coraz mniej kontaktu z przyrodą na rzecz nadużywania urządzeń elektronicznych. 5 możliwych skutków niedoboru przyrody u dzieci to: – otyłość – ADHD – stres – mniejsza uważność – słabsze kontakty społeczne. Obejrzyj mój film, w którym opowiadam o 5 skutkach niedoboru przyrody u dzieci: 5 możliwych skutków niedoboru przyrody u dzieci

Spis treści

• Wstęp
• Co może spowodować brak kontaktu z przyrodą
• 1. Otyłość
• 2. ADHD
• 3. Stres
• 4. Mniejsza uważność
• 5. Słabsze kontakty społeczne
• Zakończenie
• Bibliografia

Wstęp

Człowiek od zawsze był związany z przyrodą. W ciągu całego swojego życia, zajmując się myślistwem i zbieractwem, poruszał się po otwartych przestrzeniach, w bliskim kontakcie z naturą.

12 tysięcy lat temu przeszedł na rolniczy tryb życia, ale nadal spędzał dużo czasu na dworze. To zapewne dlatego człowiek wykazuje silną i pozytywną reakcję na otwarte przestrzenie takie jak: łąki czy jeziora.

Niestety dzieci w obecnych czasach są coraz częściej od nich odsuwane. Zamiast przebywać na dworze, gros czasu spędzają w zamkniętych pomieszczeniach, poświęcając go na zabawę elektroniką (smartfonami, tabletami), czy oglądanie telewizji. Nawet, gdy przebywają wśród natury, wkładają słuchawki do uszu, nie potrafiąc cieszyć się odgłosami przyrody.

Dzieci tłumaczą, że nie wychodzą do lasu bo:

• nie mają czasu,
• wolą oglądać telewizję, albo grać w gry komputerowe,
• ich rodzice im tego zabraniają.

Od przeszło 10 lat naukowcy obserwują proces „odnaturalniania” dzieciństwa. W domach brakuje działań prowadzących do zaszczepiania miłości do przyrody. Zainteresowanie zarówno dorosłych jak i dzieci jest żadne. Wiele dzieci nigdy nie było w rezerwacie przyrody, parku, ogrodzie botanicznym czy zoologicznym. Uczniowie nie znają nazw gatunków roślin i zwierząt występujących w ich okolicy.

Zanikanie natury w umysłach dzieci następuje we wszystkich krajach rozwiniętych. Równolegle w tych krajach wzrasta liczba otyłych dzieci. Obserwujemy też wzrost liczby dzieci cierpiących na nadpobudliwość psychoruchową (ADHD). Poniżej przytaczam te i niektóre pozostałe objawy niedoboru przyrody u dzieci.

Czemu może sprzyjać brak kontaktu z przyrodą

Oto 5 przykładów tego, z czym może się wiązać brak kontaktu z przyrodą u najmłodszych.

Otyłość

Brak ruchu spowodowany nadużywaniem sprzętów elektronicznych w połączeniu z niezdrowym odżywianiem się prowadzi do zmory obecnych czasów – otyłości. Zabiegani rodzice chcąc, by ich dzieci były szczuplejsze zamiast zorganizować im możliwość swobodnej zabawy na łonie przyrody, zapisują je na zorganizowane sporty, tj. lekcje tańca, akrobatykę, czy judo.

Oczywiście dzięki uczestnictwu w tych zajęciach ich dzieci ruszają się więcej, ale mimo wszystko ruch i zaangażowanie emocjonalne u ich rówieśników biorących udział w swobodnej zabawie na dworze są bardziej zróżnicowane niż w przypadku zorganizowanych sportów. Czas niezorganizowanej, twórczej, badawczej zabawy jest uznawany za niezbędny składnik rozwoju dziecka.

Nadpobudliwość psychoruchowa (ADHD)

Badania dowodzą, że kontakt z przyrodą pomaga w leczeniu nadpobudliwości psychoruchowej (tzw. ADHD). Pierwsze symptomy nadpobudliwości psychoruchowej można zauważyć już przed ukończeniem przez dziecko 5. roku życia. Dzieci, u których zdiagnozowano to zaburzenie, są rozkojarzone, mają trudności ze słuchaniem. Bywają agresywne i aspołeczne.

Richard Louv podaje wskazówki dla rodziców dzieci cierpiących na ADHD sformułowane przez pracowników Uniwersytetu Stanu Illinois w USA. Pierwotnie zostały one stworzone z myślą o dziewczynkach, ale można je także zastosować u chłopców.

Wskazówki dla rodziców dzieci ze diagnozowanym ADHD:

• Zachęcaj dziecko do nauki i zabawy w pokoju z widokiem na tereny zielone.
• Zachęcaj dziecko do zabawy w otoczeniu przyrody. W szkole domagaj się, aby dzieci spędzały przerwy lekcyjne na zielonych boiskach. Ma to szczególne znaczenie dla regeneracji uwagi dziecka.
• Opiekuj się zielenią w swoim domu lub/oraz w ogrodzie (jeżeli go posiadacie).
• Zasadźcie drzewa. Szanuj drzewa i opiekuj się tymi, które rosną również w twoim sąsiedztwie. Szacunek dla drzew oznacza szacunek dla innych istot ludzkich.

Większy stres   

Psycholodzy z Uniwersytetu Cornell w USA odkryli, że u najbardziej wrażliwych dzieci, tych narażonych na największy stres, niewielka obecność przyrody w warunkach mieszkaniowych (kwiaty doniczkowe) powoduje efekt ochronny.

Wg powyższego badania dzieci z wyższym wskaźnikiem przyrody miały też ogólnie wyższą samoocenę.

U dorosłych z kolei odkryto, że osoby uprawiające jogging wśród natury są bardziej wypoczęte, mniej niespokojne, zdenerwowane i depresyjne, niż osoby ćwiczące pod dachem (np. na siłowni).

Mniejsza uważność

Specjaliści ze Szpitala Dziecięcego i Rejonowej Przychodni w Seattle utrzymują, że każda kolejna godzina dziennie spędzona przez dzieci w wieku przedszkolnym przed telewizorem zwiększa o 10% prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z koncentracją oraz innych objawów zaburzeń uwagi u siedmiolatków.

Odkrywanie przyrody za pomocą zmysłów jest zwykłym sposobem na uczenie się, ćwiczenie uważności. Więcej czasu spędzonego na łonie natury, w połączeniu z ograniczeniem oglądania telewizji i bardziej angażującą zabawą oraz otoczeniem edukacyjnym może poprawić zaburzenia niedoboru uwagi.

Słabsze kontakty społeczne

Swobodna zabawa na otwartej przestrzeni sprzyja też nawiązywaniu kontaktów społecznych. Można stwierdzić, że dzieci bawiące się na dworze mają więcej przyjaciół. Dzieje się tak, gdyż otwarte przestrzenie sprzyjają nawiązywaniu kontaktów społecznych. Poza tym prawdziwe przyjaźnie rozwijają się poprzez dzielenie doświadczeń.

Zakończenie

Jak widzisz, warto zainwestować w tzw. „zielony czas” i spróbować znaleźć miejsce dla niego w życiu swoim i swojego dziecka. Jest to inwestycja długoterminowa, ale z pewnością przyniesie wiele korzyści.

Jej zalety to na pewno niska cena i ogólna dostępność. Wystarczy dostęp do podwórka, czy przydomowego ogródka – to często pierwsze miejsca kontaktu naszego dziecka z przyrodą.

A więc zachęcaj swoje dziecko do zabawy na dworze. A jeśli interesuje Cię temat pomysłów na wspólne spędzanie czasu rodzica z dzieckiem na łonie natury, to napisz proszę o tym w komentarzu. Chętnie napiszę artykuł, w którym podzielę się z Tobą moimi pomysłami.

https://youtu.be/ceQ7LD-0q5c

Bibliografia:

– Louv R., Ostatnie dziecko lasu, Wyd. Mamania, Grupa Wydawnicza Relacja, Warszawa, 2016